Классная раббота

Приём «говорящие имена и фамилии». Как живётся герою с таким именем?
Имя Акакий Акакиевич означает «невинный», «беззлобный». Фамилия Башмачкин происходит от слова «башмак» — что подчёркивает его простоту и ничтожность. Герою живётся тяжело, его никто не воспринимает всерьёз.


  1. Как к Акакию Акакиевичу Башмачкину относятся сослуживцы?
    Коллеги над ним смеются, издеваются, не уважают его. Он для них — объект насмешек.

  1. Каково авторское отношение к герою?
    Автор относится с сочувствием и жалостью, показывает его как доброго, честного и беззащитного человека.

  1. На какие жертвы идёт герой ради приобретения новой шинели?
    Он экономит на еде, на свече, отказывается от ужинов, живёт очень скромно, лишь бы накопить деньги.

  1. Какие перемены в жизнь героя вносит новая шинель?
    Он впервые чувствует радость и гордость. Коллеги начинают к нему относиться лучше, его приглашают в гости.

  1. Опишите петербургскую площадь, на которой ограбили Акакия Акакиевича. В чем заключается особый драматизм этой ситуации?
    Площадь тёмная, пустая и холодная. Драматизм в том, что герой только обрёл счастье — и тут же всё потерял.

  1. Как в повести нарисован групповой портрет петербургского чиновничества?
    Все чиновники показаны бездушными, равнодушными, занятыми только службой и своим положением.

  1. К кому обращается Акакий Акакиевич за помощью? Почему чиновники не спешат помочь Башмачкину?
    Он обращается к «значительному лицу», но тот грубо с ним обращается. Чиновники боятся начальства и не хотят связываться с «мелким человеком».

  1. Каким вы увидели «значительное лицо»?
    Гордым, холодным и жестоким. Он заботится только о своей важности и пренебрегает простыми людьми.

  1. Финал повести. Кого «наказывает» призрак Башмачкина? Почему?
    Призрак отнимает шинель у «значительного лица» — как возмездие за унижение и равнодушие.

  1. Зачем автор в реалистическом произведении использует элементы фантастики?
    Чтобы подчеркнуть несправедливость мира и показать духовное возмездие за зло.

  1. Какие чувства у читателя вызывает герой? Когда вы смеялись, а когда сочувствовали ему?
    Сначала — лёгкая улыбка над его простотой, потом — глубокое сочувствие и жалость к несчастной судьбе.

в классе

3.Вставьте пропущенные буквы в слова. 

предложить✅ выложить✅ слагаемый✅ приложение✅ изложить✅ полагать✅ возлагать✅ отложитькасаться✅ 

Вставьте пропущенные буквы в слова.

касаться✅ коснуться✅ прикасаться✅ прикоснуться✅ соприкосательный✅ прикосновение

Классная раббота

2.Упражнение 33. Вставьте пропущенные гласные е или и.

Агитатор, агрикультура, аметист, атрибут, аттестат, бастион, бензин, батон, бечёвка, бидон, бирюза, бригада, вентиляция, вереница, вермишель, вернисаж, вестибюль, ветеран, ветчина, винегрет, виолончель, виртуоз, витрина, водевиль, впечатление, гардероб, гегемония, генеалогия, генерация, гениальный, гепард, геральдика, гербарий, герметизировать, герой, гиацинт, гипербола, горизонт, девальвация, дезинфекция, декламировать, декларация, делегация, деликатес, дендрарий, диагональ, диадема, диапазон, дивертисмент, дивиденд, дизентерия, диктатор, дилетант, дилижанс, директор, дирижабль, дирижёр, дискриминация, дислокация, диспансер, дистилляция, дисциплина, дифирамб, доминанта, дрезина, еретик, желатин, желать, заиндевелый, идеал, идиома, иерархия, иероглиф, иждивение, имитация, иный, инженер, инициатива, интеллектуал, интеллигенция, интернациональный, интерпретация, инфинитив, истина, канифоль, капилляр, капитуляция, кенгуру, керамика, керосин, кипарис, комбинезон, комплимент, континент, коридор, криминал, криница, легенда, лелеять, ликвидация, лиловый, лимит, лингвистика, лотерея, мадригал, манифест, маринад, марионетка, мачеха, мезонин, меланхолия, мелиоратор, мелиорация, мелодрама, мельхиор, мемориал, мемуары, меридиан, мерцание, метаморфоза, метафора, метель, метеорит, метонимия, меценат, мизантроп, миниатюра, минор, негативный, нигилизм, никель, обелиск, облигация, одеколон, одиозный, олеандр, олимпиада, оптимальный, оптимизм, ореол, оригинальный, ориентир, палисадник, панегирик, педиатр, перигей, период, перипетия, перископ, периферия, перифраза, перламутр, перпендикуляр, персона, перспектива, пескарь, пессимизм, пигмент, пилястра, пион, пирамида, питекантроп, пластилин, плеяда, поликлиника, полисемия, преамбула, президент, президиум, прерогатива, претендент, претензия, превередничать, привилегия, примадонна, приоритет, пролетариат, пьедестал, радикулит, реверанс, ревизия, регент, регистрация, регламент, регулировать, резида, резиденция, резонанс, реквизит, рекомендовать, реликвия, реликт, ренегат, репетиция, реприза, респиратор, реставрация, ретроспектива, реферат, референдум, речитатив, рикошет, риторика, ритуал, сельдерей, семантика, семинар, сентиментальный, сепарация, серенада, серпантин, сертификат, сигнал, силикатный, симпатия, симуляция, синоним, скелет, солидарность, спидометр, старин, стерилизовать, стипендия, стрекоза, сувенир, суверенитет, тенденция, теория, тривиальный, триумф, увертюра, университет, уникальный, урезонить, утилитарный, федерация, феерия, феминистка, феникс, феномен, фестиваль, фихтование, фигляр, физиология, филантроп, филиал, филигрань, финиш, фитиль, фрегат, хамелеон, химера, хрестоматия, хризантема, цивилизация.

Буквы а — о в корнях с чередованием -лаг- -лож-, -кас- -кос-

1. Корни -лаг- / -лож-

Правило:

Пишется -лаг-, если после корня есть суффикс -а- (предлагать).

Пишется -лож-, если суффикса -а- нет (предложить).

Примеры:

предложить – без -а-, пишется о

выложить – без -а-, о

слагаемый – есть -а-, а

приложение – без -а-, о

изложить – без -а-, о

полагать – есть -а-, а

возлагать – есть -а-, а

отложить – без -а-, о

2. Корни -кас- / -кос-

Правило:

Пишется -кас-, если есть суффикс -а-.

Пишется -кос-, если суффикса -а- нет.

Примеры:

касаться – есть -а-, а

коснуться – нет -а-, о

прикасаться – есть -а-, а

прикоснуться – нет -а-, о

касательный – есть -а-, а

прикосновение – нет -а-, о

3. Корни -раст- / -ращ- / -рос-

Правило:

Пишется А, если после корня идут СТ или Щ (раст, ращ).

Пишется О в остальных случаях (рос).

Исключения: росток, Ростислав, ростовщик, отрасль, на вырост.

Примеры:

ростовщик – исключение

озарять – корень -зар-

расстилать – корень -стил-

отпереть – корень -пер-

прикоснувшись – корень -кос-

собираться – корень -бир-

предположение – корень -лож-

выгорать – корень -гор-

прилагательное – корень -лаг-

обжигать – корень -жиг-

прикасавшийся – корень -кас-

растительность – корень -раст-

выращенный – корень -ращ-

водоросли – корень -рос-

сочетание – исключение

отдирать – корень -дир-

отмереть – корень -мер-

блистать – корень -блист-

Пример предложений:

Растёт вниз головой, в землю вросла, скоро вырос куст, ростовщик, растение, отраслевой, одежда на вырост, его зовут Ростислав.

4. Озаглавьте текст

Заголовок: Летний день у озера

Слова с чередующимися гласными:

предполагали (лаг/лож)

поросли (рос/раст)

растительности (раст/ращ/рос)

расположились (лаг/лож)

прикоснуться (кас/кос)

блестело (блист/блест)

догорала (гар/гор)

5. Упражнение 33. Вставьте пропущенные гласные е или и

Это слова иностранного происхождения. Они проверяются по словарю.

Примеры правильного написания:

агитатор

агрикультура

аметист

атрибут

аттестат

бастион

бензин

батон

бечёвка

бидон

бирюза

бригада

вентиляция

вереница

вермишель

вернисаж

вестибюль

Գործնական աշխատ

1. Դո՛ւրս գրել տեքստում եղած թվականները, որոշե՛լ գրության
ձևը (արաբական թվանշաններով, այբուբենի տառերով և այլն)։ Թվականները
գրել բառերով և նշե՛լ տեսակները։ Դո՛ւրս գրել նաև թվականներով
կազմված բառերը (գոյական, ածական)։

Զվարթնոց. Վաղարշապատի Ս. Գրիգոր. վաղ միջնադարի հայկական ճարտարապետության
հուշարձան Արարատյան դաշտում՝ Էջմիածնից 3 կմ հարավ։
Ըստ հայ պատմիչների վկայության և պահպանված հունարեն արձանագրության՝
կառուցել է Ներսես Գ Իշխանցի (Շինող) հայոց կաթողիկոսը, և նրա գահակալության
տարիներից էլ՝ 641-661, արտածվում է Զվարթնոցի կառուցման ժամանակը։
Ըստ Մովսես Կաղանկատվացու՝ Զվարթնոցը օծվել է 652-ին։ Թ. Թորամանյանի
կարծիքով շինարարությունը սկսվել է 643-ին և հիմնականում ավարտվել 652-ին։
Զվարթնոցը կանգուն է եղել մինչև X դ. վերջը. ավերման պատճառի մասին մեզ
հայտնի պատմական աղբյուրները լռում են։ Ըստ պեղված նյութերի՝ նախքան
Զվարթնոցը այստեղ եղել են հնագույն և IV-V դդ. կառույցներ։ Տեղանքի ցածրիկ,
շրջանաձև բլրակը պարագծով շրջապատված է յոթաստիճան բազմանիստ հենապատով
(բացի հարավարևմտյան մասից, ուր պալատն է)՝ կազմելով սալահատակ
պատվանդան, որի կենտրոնում կառուցվել է տաճարը։ 1905-ին Թ. Թորամանյանը
ստեղծեց Զվարթնոցի գիտական վերակազմությունը։ Ըստ պահպանված
հատակաձևի և այդ վերակազմության՝ կառույցի ծավալատարածական հորինվածքի
կորիզը քառակոնքն է, որը ցածում շրջապատված է երկհարկ պարարկյալ
սրահով (տրամագիծը՝ 35,75 մ), իսկ վերևում՝ կիպ պարփակված գլանային պատով։
Կիսագմբեթ, հիմնական առանցքներով խաչաձև տեղադրված 4 կոնքերը
միմյանց են կապվում բարդ կտրվածքի, զանգվածեղ, վերևում կամարակապ մայր
մույթերով՝ գմբեթակիր քառակուսին, որից անցումը թմբուկի բոլորակին իրականացված
է առագաստների միջոցով։ Կոնքերը, բացի արևելյանից, որը հոծ է և ամփոփում
է բեմը, իրենց ստորին մասում սյունակազմ են (6-ական սյուն, տրամագիծը՝
0,6 մ)։ Սյուներն ավարտվում են կողովաձև, խոյազարդ խոյակներով և
միմյանց կապվում կամարներով։
Ըստ «Հայկական սովետական հանրագիտարանի»

2. Գրե՛լ բառերով։
9, 12, 99, 50, 60, 70, 80, 100, 1938, II, III, IV,  54, 847, 6985, 12546, 68, 95, 15, 58, 697, 89։

3.Ո՞ր շարքի բոլոր թվականներն են կազմությամբ պարզ
(արմատական):
1. տասնինը, երեսուն, ինը
2. քառասուն, մեկ, հազար
3. յոթ, միլիարդ, հարյուր
4. տասը, երկու, տասնմեկ
5. ինը, միլիարդ, քսանչորս
6. տասնութ, քսանութ, հարյուր
7. տասնմեկ, երեսուն, երեք
8. տասը, երկու, տասնմեկ

4. .Քանակական թվականները դարձրեք դասական՝ երեք, երկու, տասնհինգ, վաթսունմեկ, քսանյոթ, չորս, իննսունինը, հարյուր հինգ:

5 .Գրեք յուրաքանչյուր թվականից երկուական օրինակ:

Քանակական-
Դասական-
Բաշխական-
Կոտորակային-

Դասարանական աշխատանք

  1. Ներկայացրե՛ք H2CO3, H₂SiO3, HNO3, H3PO4 և HCIO4, թթուների էլեկտրոլիտային դիսոցման հավասարումները և թթու առաջացնող տար րերի օքսիդացման աստիճանները:
H₂CO₃ (ածխաթթու)H₂CO₃ ⇌ 2H⁺ + CO₃²⁻C+4
H₂SiO₃ (մետասիլիցաթթու)H₂SiO₃ ⇌ 2H⁺ + SiO₃²⁻Si+4
HNO₃ (ազոտական թթու)HNO₃ ⇌ H⁺ + NO₃⁻N+5
H₃PO₄ (ֆոսֆորական թթու)H₃PO₄ ⇌ 3H⁺ + PO₄³⁻P+=]

2. Որոն՞ք են H3PO4, H3BO3, HClO , HMnO4 թթուներին համապատասխանող օքսիդների բանաձևերը:

H₃PO₄P₂O₅ (կամ P₄O₁₀)
H₃BO₃B₂O₃
HClOCl₂O
HMnO₄Mn₂O₇

3. Արտածե՛ք այն թթուների բանաձևերը, որոնց բաղադրությունը (ըստ զանգվածի) ներկայացված է ստորև.

ш) Н` 1,59%,

N 22,22%,

Ο` 76,19%

բ) H` 3,06%,

P` 31,63%,

Ο` 65,31%

4. Ավտոմեքենայի կուտակիչում որպես թթու օգտագործվում է`

1. աղաթթու3.bn/

3. ազոտական թթու

2. քացախաթթու

4. ծծմբական թթու

5. 4 գ MgO-ն լուծել են ազոտական թթվի լուծույթի մեջ: Որոշե՛ք ստացված աղի նյութաքանակը և զանգվածը:

n(աղ) = 0.1 մոլ,
m(աղ) = 14.8 գ/#7

Հոկտեմբերի 27ից-30-ը, առաջադրանք, 9-րդ դաս.

Սիրելի սովորողներ, խնդրում եմ ներբեռնել դասագիրքը:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԱՆԿԱԽՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՄԱՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀԻՆ: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ/պատմել էջ39-43/

Հայաստանը 1917 թ. արմատական փոփոխությունների փուլում

  1. Գրավոր պատասխանել.

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

Ժամանակավոր կառավարություն – հեղափոխությունից հետո ստեղծված կառավարություն՝ երկրի կառավարմանը ղեկավարելու համար։
Երկիշխանություն – միաժամանակ երկու իշխանությունների գոյություն Պետրոգրադում՝ կառավարություն և խորհուրդ։
Գ. Լվով – Ժամանակավոր կառավարության առաջին ղեկավար, ազատական գործիչ։
Անդրկովկասյան հատուկ կոմիտե (ԱՀԿ) – Կովկասը կառավարելու մարմին, հայերից մասնակցեց Ս. Պապաջանյանը։
Մ. Պապաջանյան – հայ քաղաքական գործիչ, ԱՀԿ անդամ։
Պ. Ավերյանով – ռուսական կառավարության նշանակված գեներալ-կոմիսար Արևմտյան Հայաստանի համար։
Հ. Զավրիյան – քաղաքացիական հարցերով տեղակալ՝ Արևմտյան Հայաստանի կառավարությունում։
Թուրքահայաստան (Արևմտյան Հայաստան) – Օսմանյան կայսրությունից ռուսների գրաված տարածքներ, որտեղ ապրում էին հայեր։
Վ. Փափազյան – Արևմտահայ ազգային խորհրդի ղեկավար։
Արևմտահայ ազգային խորհուրդ – մարմին, որը կազմակերպում էր Արևմտյան Հայաստանի հայերի վերադարձն ու անվտանգությունը։
Ա. Ահարոնյան – Հայոց ազգային խորհրդի ղեկավար, հայ քաղաքական գործիչ։
Հայոց ազգային խորհուրդ – հայերի կենտրոնական իշխանությունը, ղեկավարում էր ազգային գործերը։
Խ. Կարճիկյան, Գ. Տեր-Ղազարյան, Հ. Օհանջանյան – Անդրկովկասում նախարարներ, զբաղվում էին ֆինանս, պարենավորում, սոցիալական ոլորտներով։
Վ. Լենին – բոլշևիկների առաջնորդ, Հոկտեմբերյան հեղաշրջման կազմակերպիչ։
Ս. Շահումյան – հայ բոլշևիկ, Բաքվում հաստատեց բոլշևիկյան իշխանությունը։
Թ. Նազարբեկյան – Հայկական կորպուսի հրամանատար, հայ զինված ուժերը ղեկավարեց։

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ


ա. Ներկայացրո՛ւ։ Նկարագրի՛ր Փետրվարյան հեղափոխությունը և Հոկտեմբերյան հեղաշրջումը: Ներկայացրո՛ւ Արևմտահայ
և Արևելահայ ազգային խորհուրդների և ազգային զորամասերի ստեղծման գործընթացները:

1917 թ․ փետրվարին Ռուսաստանում տեղի ունեցավ հեղափոխություն, տապալվեց Ռոմանովների արքայատոհմը, իշխանությունը անցավ Ժամանակավոր կառավարությանը և Պետրոգրադի բանվորների ու զինվորների խորհրդին։


բ. Բացատրի՛ր։ Ի՞նչ գործոններով էին պայմանավորված հեղափոխական իրադրության առաջացումը և 1917 թ. փետրվարին
Ռոմանովերի արքայատոհմի տապալումը Ռուսաստանում:
Ինչպե՞ս կբնութագրես երկիշխանության առաջացումը: Ժամանակավոր կառավարման ի՞նչ համակարգ ստեղծվեց Անդրկովկասում ու Հայաստանում:

Բոլշևիկները՝ Վ. Լենինի գլխավորությամբ, հոկտեմբերին վերցրին իշխանությունը և ստեղծեցին Ժողովրդական կոմիսարների խորհուրդը։


գ. Վերլուծի՛ր։ Ինչու՞ էին Այսրկովկասի հիմ­նական ազգերը պայքարում վարչատարածքային փոփոխությունների համար և
ի՞նչ պատկերացում­ներ ունեին հայերը այդ հարցում:

Հայերը կազմակերպվեցին ազգային ղեկավար մարմիններով․ Արևմտյան Հայաստանում ստեղծվեց Արևմտահայ ազգային խորհուրդը (Վ. Փափազյան), իսկ Արևելյան Հայաստանում՝ Հայոց ազգային խորհուրդը (Ա. Ահարոնյան)։

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

  1. Ճանաչի՛ր ազդեցությունը։ Ի՞նչ հանգամանքներով էին պայմանավորված Ժամանակավոր կառավարության և Ժողկոմխորհի վարած քաղաքականությունը Հայկական հարցում:

Ժամանակավոր կառավարությունը որոշ օգնություններ ցույց տվեց հայերին՝ Արևմտյան Հայաստանի վերահսկողությունն ընդունելով և տեղական մարմիններ ստեղծելով։ Բոլշևիկները նույնպես որոշ օրենքներ ընդունեցին, բայց շատ դեպքերում դրանք չկատարվեցին կամ դժվարություններ առաջացրին։ Սա ստիպեց հայերին ինքնակազմակերպվել։

  1. Գնահատի՛ր։ Ի՞նչ տեսք ստացավ ու նշանակություն ունեցավ հայերի քաղաքական և ռազմական ինքնակազմակերպման գործընթացը: Զուգահեռելով գնահատի՛ր Փետրվարյան հեղափոխության
    և Հոկտեմբերյան հեղաշրջման նշանակությունը հայերի համար:

Հայերը ստեղծեցին սեփական խորհուրդներ ու բանակ՝ իրենց ապահովությունն ու շահերը պաշտպանելու համար։ Արևմտյան Հայաստանում՝ Արևմտահայ ազգային խորհուրդ, Արևելյան Հայաստանում՝ Հայոց ազգային խորհուրդ, իսկ բանակում՝ Հայկական կորպուս ու Երկրապահ դիվիզիա։ Փետրվարյան հեղափոխությունը տվեց հույս և ազատություն կազմակերպվելու համար, իսկ Հոկտեմբերյան բոլշևիկյան հեղաշրջումը վտանգներ ստեղծեց՝ ռուսական բանակի հեռանալու պատճառով, ու ստիպեց հայերին ուժեղացնել իրենց քաղաքական ու ռազմական կառույցները։

Առաջադրանք 2

Ռազմաքաղաքական գործընթացները Ռուսաստանի շուրջ և հայոց պետության վերականգնման նախադրյալների հասունացումը (1917 թ. վերջ-1918 թ. մայիսի կեսեր)/պատմել էջ 44-47/

Գրավոր պատասխանել հարցերին.

ԱՆՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Բացատրի՛ր և բնութագրի՛ր

  • Ա. Ահարոնյան • Ա. Մանուկ­յան • Ս. Շահումյան • Դ. Բեկ-Փիրումյան • Դրո • Մ. Սիլիկ­յան • Ա. Բեյ-Մամիկոնյան
  • Անդրկովկասյան Սեյմ • Թ. Նազարբեկ­յան • Ն. Աղբալան

ՀԻՄՆԱԿԱՆ
ԳԱՂԱՓԱՐՆԵՐ
ա. Ներկայացրո՛ւ։ Ուրվագծի՛ր 1917 թ. վերջի-1918 թ. մայիսի կեսերի ռազմաքաղաքական գործընթացները:
բ. Բացատրի՛ր։ Պարզաբանի՛ր Բրեստ-Լիտովսկի, Տրապիզոնի ու Բաթումի խորհրդաժողովերի ընթացքը:
Ինչո՞ւ է սկսվում Հայաստանի պատմության նորագույն
ժամանակաշրջանը:
գ. Վերլուծի՛ր։ Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրի հայերին
վերաբերող և Բաթումի պայմանագրերը: Ինչու՞ մինչև
Երևանի նկատմամբ սպառնալիքը հայերը ուժեղ դիմադրություն չցուցաբերեցին թուրքական բանակին:

ՔՆՆԱԴԱՏԱԿԱՆ
ՄՏԱԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

  1. Ճանաչի՛ր ազդեցությունը։ Ի՞նչ ազդեցություն ունեցավ Բրեստ-Լիտովսկի պայմանագրի կնքումը հայերի համար:
  2. Ընդհանրացրո՛ւ։ Որքանո՞վ էր արդարացված Անդրկովկասի Դաշնային Հանրապետության հռչակումը:
  3. Գնահատի՛ր։ Ի՞նչ նշանակություն ունեցան Մայիսյան հերոսամարտերը և անձամբ Արամ Մանուկ­յանը
    հայոց պետության վերականգնման գործում:

Հոկտեմբերի 10-17, առաջադրանք, 9-րդ դաս.Հոկտեմբերի 10-17, առաջադրանք, 9-րդ դաս.

Սիրելի սովորողներ,  խնդրում եմ ներբեռնել Համաշխարհային պատմության դասագիրքը:

Առաջադրանք 1

ԱՌԱՋԻՆ ԱՇԽԱՐՀԱՄԱՐՏԸ, պատմել էջ 21-30-ը/

Պատասխանել հարցերին

1.Քո կարծիքով՝ ի՞նչ ազդեցություն ունեցավ նորագույն զինատեսակների
կիրառումը պատերազմի ընթացքի վրա։

Նորագույն զինատեսակների՝ հրասայլերի, օդանավերի, սուզանավերի և քիմիական զենքի կիրառումը պատերազմը դարձրեց ավելի կործանարար ու մահաբեր, ավելացրեց զոհերի թիվը և երկարացրեց պատերազմը։

2.Ո՞ր իրադարձությունը առիթ հանդիսացավ Առաջին աշխարհամարտիսանձազերծման համար։

Առիթ հանդիսացավ 1914 թ. հունիսի 28-ին Սարաևոյում Ավստրո-Հունգարիայի թագաժառանգ Ֆրանց Ֆերդինանդի սպանությունը։


3.Ե՞րբ է սկսվել Առաջին աշխարհամարտը և մինչև ե՞րբ շարունակվել։

Առաջին աշխարհամարտը սկսվել է 1914 թ. օգոստոսի 1-ին և շարունակվել մինչև 1918 թ. նոյեմբերի 11-ը։

4.Ե՞րբ և ինչպե՞ս առաջացավ Քառյակ դաշինքը։

Քառյակ դաշինքը առաջացավ 1915 թ., երբ Բուլղարիան միացավ Եռյակ դաշինքին (Գերմանիա, Ավստրո-Հունգարիա, Օսմանյան կայսրություն)։


5. Ե՞րբ է տեղի ունեցել Վերդենի ճակատամարտը։

Վերդենի ճակատամարտը տեղի է ունեցել 1916 թ. փետրվարից մինչև դեկտեմբեր, Ֆրանսիայի տարածքում։

6.Որտե՞ղ և ե՞րբ կնքվեց սեպարատ հաշտության պայմանագիրը։

Սեպարատ հաշտության պայմանագիրը կնքվեց 1918 թ. մարտին, Բրեստ-Լիտովսկ քաղաքում, Ռուսաստանի և Քառյակ դաշինքի երկրների միջև։


7. Արևելյան ճակատի վերացումն ի՞նչ հնարավորություն ընձեռեց Գերմանիային։

Արևելյան ճակատի վերացումը Գերմանիային հնարավորություն տվեց իր բոլոր ուժերը տեղափոխել Արևմտյան (ֆրանսիական) ճակատ՝ Ֆրանսիայի դեմ հարձակման համար։


8. Ի՞նչը ստիպեց Գերմանիային զինադադար կնքել։ Ե՞րբ դա տեղի ունեցավ։

Գերմանիան ստիպված եղավ զինադադար կնքել, քանի որ նրա դաշնակիցները պարտվել էին, ժողովուրդը ապստամբել էր, և երկիրը այլևս չէր կարող շարունակել պատերազմը։ Դա տեղի ունեցավ 1918 թ. նոյեմբերի 11-ին։

ԱՄՓՈՓԻՉ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ
1.Ներկայացրե՛ք Առաջին աշխարհամարտի գլխավոր պատճառները։

Առաջին աշխարհամարտի պատճառներն էին տարածքային, տնտեսական, ռազմական և գաղափարական հակասություններ՝ նոր տարածքներ, շուկաներ, բանակների հզորացում և ազգայնամոլության տարածում։


2.Ներկայացրե՛ք հակադիր խմբավորումների անդամ պետությունների ռազմաքաղաքական նպատակները։

Անտանտի երկրները ուզում էին պահպանել գաղութները և վերադարձնել կորցրած տարածքները։ Քառյակ դաշինքը ձգտում էր գերիշխել Եվրոպայում ու նվաճել նոր տարածքներ։


3. Քո կարծիքով ինչո՞ւ Օսմանյան տերությունը դարձավ աշխարհամարտի մասնակից:

Միացավ Քառյակին՝ տարածքներ ու պանթյուրքական նպատակներ իրականացնելու համար։


4. Ժամանակագրական ժապավենի միջոցով ներկայացրե՛ք 1914–1916 թթ. ռազմական
հիմնական իրադարձությունները:

1914 – Ֆերդինանդի սպանություն, պատերազմ սկսվեց։
1914 – Մառնի ճակատամարտ։
1914–1915 – Սարիղամիշի ճակատամարտ։
1915 – Իտալիայի միացում Անտանտին, Քառյակ դաշինքի ձևավորում։
1916 – Վերդենի ճակատամարտ։


5. Քո կարծիքով ինչո՞ւ ԱՄՆ–ն միացավ Անտանտին։

ԱՄՆ-ն միացավ Անտանտին, որովհետև վերջինիս հաղթանակը վստահ էր և ցանկանում էր տարածել ազդեցությունը։


6. Ինչո՞ւ բոլշևիկները համաձայնեցին առանձին հաշտության պայմանագիր կնքելու Քառյակ դաշինքի հետ։ Ի՞նչ հետևանքներ ունեցավ այդ պայմանագիրը։

Ռուսաստանը ծանր վիճակում էր, ուստի Բրեստ-Լիտովսկում կնքեց անարդար պայմանագիր, կորցնելով տարածքներ և վճարելով տուգանք։

7.Օգտվելով դասանյութից և այլ աղբյուրներից՝ պարզաբանե՛ք Առաջին աշխարհամարտի գլխավոր հետևանքները և սահիկաշարի միջոցով 3–4 րոպեի ընթացքում ներկայացրե՛ք դրանք

Առաջադրանք 2

ՌՈՒՍԱՍՏԱՆՅԱՆ 1917 Թ. ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

1.* Ընդհանուր կողմերով ներկայացրո՛ւ Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական
իրավիճակը 1917 թվականի սկզբներին։
2. Պարզաբանի՛ր երկիշխանություն եզրույթը։

3. Նախորդ տարվա
դասընթացից վերհիշի՛ր պրոլետարիատի
դիկտատուրա և քաղաքացիական պատերազմ եզրույթների
բացատրությունը:

4.* Ի՞նչ հասարակարգ էին նախատեսում կառուցել բոլշևիկները։ Փորձի՛ր
բնութագրել այն։

ԱՄՓՈՓԻՉ ԵՎ ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ
1. Ե՞րբ է տապալվել միապետությունը Ռուսաստանում։
2. Ո՞ւմ անցավ գործադիր իշխանությունը երկրում։
3.* Ի՞նչ էին խորհուրդները և ի՞նչ դեր էին խաղում Ռուսաստանում։
4. Ովքե՞ր էին բոլշևիկները և ե՞րբ գրավեցին իշխանությունը Ռուսաստանում։
5. Ինչպե՞ս էր կոչվում խորհրդային բարձրագույն գործադիր իշխանության նոր մարմինը, և
ո՞վ գլխավորեց այն։
6.* Փորձի՛ր վերհանել Հոկտեմբերյան հեղափոխության հետևանքները։

ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ
1. Քո կարծիքով բոլշևիկներն ինչո՞ւ էին իրենց գաղափարներն իրականացնելու համար
հիմնականում բռնի միջոցներ ընտրել։ Նրանց փոխարեն դու ի՞նչ քայլեր կձեռնարկեիր։
2. Փորձի՛ր ներկայացնել Լենինի պատմական կերպարը և գնահատել նրա գործունեությունը։
ԱՐԺԵՔ ԵՎ ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔ
1. Փորձի՛ր գնահատել Փետրվարյան և Հոկտեմբերյան հեղափոխությունները նշված
երկրների և դաշինքների շահերի տեսանկյունից՝
ա. Ռուսաստանի բ. Անտանտի գ. Քառյակ դաշինքի դ. Հայաստանի։
2. Փորձի՛ր արժևորել Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը քաղաքակրթական տեսանկյունից։
ԷՍՍԵ
1. Գրե՛ք էսսե «Բոլշևիկյան հեղափոխությունը և Հայաստանը» թեմայով։ Ուշադրություն
դարձրե՛ք Հայաստանի 1917–1918 թթ. պատմական ընթացքի և արդյունքների վրա
(ծավալը՝ 3–4 էջ)։Рубрика:պատմություն

Опубликовано 

Դաս 8.    (06․11․25)   

§10. Հոսանքի ուժ։ Ամպերաչափ։ 

Առաջադրվող հարցեր՝ 

1. Ինչո՞ւ է անհրաժեշտ սահմանել հոսանքի քանակական բնութագիրը:
Որպեսզի հնարավոր լինի չափել և համեմատել տարբեր շղթաներով անցնող հոսանքները, անհրաժեշտ է ունենալ հոսանքի ուժի թվային բնութագիր։ Այսինքն՝ պարզել, թե ինչքան լիցք է անցնում հաղորդչի հատույթով ժամանակի միավորում։


2. Ինչո՞վ է տարբերվում ազատ լիցքակիրների ուղղորդված շարժումը քաոսային շարժումից:

  • Քաոսային շարժման ժամանակ լիցքակիրները շարժվում են տարբեր ուղղություններով՝ առանց ընդհանուր ուղղության։
  • Ուղղորդված շարժման դեպքում լիցքակիրները ունեն ընդհանուր շարժման ուղղություն, որը առաջանում է էլեկտրական դաշտի ազդեցությամբ։ Այս դեպքում էլ ձևավորվում է էլեկտրական հոսանք։

3. Ո՞ր հոսանքն են անվանում հաստատուն:
Այն հոսանքը, որի ուժը և ուղղությունը ժամանակի ընթացքում չեն փոխվում, կոչվում է հաստատուն հոսանք (DC – Direct Current)։


4. Սահմանել հաստատուն հոսանքի ուժը. Ի՞նչ է ցույց տալիս հոսանքի ուժը, և ո՞րն է նրա միավորը. Հոսանքի ուժի ի՜նչ մասնային միավորներ գիտեք:
Հոսանքի ուժը՝I=qtI = \frac{q}{t}I=tq​

որտեղ qqq — հաղորդչով անցած լիցքն է, իսկ ttt — անցնելու ժամանակը։

Հոսանքի ուժը ցույց է տալիս, թե ինչքան լիցք է անցնում հաղորդչի հատույթով մեկ վայրկյանում։

Միավորը՝ ամպեր (A)։

Մասնային միավորներ՝

  • միլיאַմպեր (mA) = 10⁻³ A,
  • միկրոամպեր (μA) = 10⁻⁶ A,
  • կիլոամպեր (kA) = 10³ A)։

5. Ինչպե՞ս որոշել հաղորդչով անցնող լիցքը, եթե հայտնի է հոսանքի ուժը:
Հոսանքի բանաձևից՝q=I⋅tq = I \cdot tq=I⋅t

Այսինքն՝ լիցքը հավասար է հոսանքի ուժի և ժամանակի արտադրյալին։


6. Ինչպե՞ս է սահմանվում լիցքի միավորը՝ կուլոնը:
1 կուլոն (C) — այն լիցքն է, որը հաղորդչով անցնում է, երբ հոսանքի ուժը հավասար է 1 ամպերի, և անցման տևողությունը 1 վայրկյան է։1 C=1 A⋅1 s1 \text{ C} = 1 \text{ A} \cdot 1 \text{ s}1 C=1 A⋅1 s


7. Ո՞ր սարքն են անվանում ամպերաչափ. Ո՞ր երևույթի վրա է հիմնված նրա աշխատանքը:
Ամպերաչափը սարք է, որը չափում է հոսանքի ուժը։
Նրա աշխատանքը հիմնված է էլեկտրամագնիսական երևույթի վրա՝ երբ հոսանքը առաջացնում է մագնիսական դաշտ, որը ազդում է սարքի շարժական մասի վրա։


8. Ինչո՞վ է պայմանավորված ամպերաչափի սլաքի պտտման անկյունը:
Սլաքի պտտման անկյունը կախված է հոսանքի ուժից
ավելի մեծ հոսանք → ավելի մեծ մագնիսական դաշտ → սլաքի ավելի մեծ շեղում։


9. Ինչպե՞ս են միացնում ամպերաչափը շղթայում. Ինչու՞:
Ամպերաչափը միացնում են շղթային հաջորդական (շարքով)՝ հենց այն տեղում, որտեղ պետք է չափել հոսանքը։
Սա արվում է, որովհետև հոսանքը պետք է անցնի ամպերաչափի միջով, որպեսզի այն կարողանա չափել հոսանքը։
Բացի այդ, ամպերաչափը ունի շատ փոքր ներքին դիմադրություն, որպեսզի չխանգարի շղթայի աշխատանքին։


10. Սպառիչների ո՞ր միացումն են անվանում հաջորդական. Ինչպե՞ս է ամպերաչափը միացվում այն սպառիչին, որտեղ հարկավոր է չափել հոսանքի ուժը:

  • Երբ սպառիչները միացված են այնպես, որ մեկով անցնող հոսանքը անպայման անցնում է մյուսով, ապա այդ միացումը կոչվում է հաջորդական (շարքով) միացում։
  • Ամպերաչափը նույնպես միացվում է շարքով այն սպառիչին, որտեղ ցանկանում ենք չափել հոսանքը։

11. Ո՞ր գծագիրն են անվանում էլեկտրական շղթայի սխեմա:
Շղթայի սխեման դա նրա պարզեցված գծանկարն է, որտեղ բոլոր սարքերն ու տարրերը ներկայացվում են պայմանական նշաններով՝ կապերի ձևը պահպանելով։


12. Ինչու՞ է ամպերաչափի սանդղակը հավասարաչափ:
Քանի որ ամպերաչափի սլաքի շեղումը ուղղակի համեմատական է հոսանքի ուժին,
այսինքն՝ եթե հոսանքը կրկնապատկվում է, նաև մագնիսական ազդեցությունն ու շեղման անկյունը կրկնապատկվում են։
Հետևաբար, սանդղակի բաժանման արժեքներն հավասար են իրար, և ստացվում է հավասարաչափ սանդղակ։